Δευτέρα 17 Ιουλίου 2017

Είδα γκρίζους ανθρώπους στο Αμβούργο


Αμβούργο 2017, σύνοδος των G-20: Ενα ζευγάρι γευματίζει πίσω από μια βιτρίνα, ένας αμέριμνος γιάπης βαδίζει αμέριμνος μέσα στο i-phone του. Μια γκρίζα μορφή προβάλλει μέσα στον σιωπηλό δρόμο. Γκρίζοι άνθρωποι περπατούν τον δρόμο. Οι περαστικοί κοιτούν ξαφνιασμένοι τον αργό βηματισμό των γκρίζων ανθρώπων.
Ο ήχος από την έλικα του ελικοπτέρου επιτηρεί το γεγονός. Οι περαστικοί καταγράφουν έναν πεσμένο γκρι άνθρωπο στον δρόμο. Το γκρίζο πλήθος περπατά αργά και διακεκομμένα ανάμεσα στο πλήθος.
Το γκρι πλήθος καταλαμβάνει αργά το άνοιγμα του δρόμου. Η αστυνομία επιτηρεί. Ενας γκρίζος νέος φωνάζει σαν να ξύπνησε ξαφνικά. Αφαιρεί το σακάκι, ενώ η σκόνη-στάχτη τινάζεται από πάνω του. Από μέσα εμφανίζεται ένα πολύχρωμο ρούχο.
Το χρώμα τού επιτρέπει να αναπνέει, ανοίγει τις κινήσεις του, απελευθερώνει την εισπνοή του. Μια γυναίκα τον ακολουθεί. Το χρώμα μεταδίδεται· 1.000 άνθρωποι από σκόνη ή στάχτη ξεσπούν στο χρώμα. Ξαφνιασμένοι, φωνάζοντας, πανηγυρίζοντας δημοσίως μια ιδιωτική μετατόπιση.
Πάνω στα πεσμένα ρούχα, πάνω στους γκρίζους δρόμους, μέσα από τη σκόνη ξεπροβάλλει η γιορτή, το καρναβάλι. Οι πολύχρωμοι άνθρωποι αγκαλιάζονται, χορεύουν, φωνάζουν. Χειροκροτούν προς άγνωστη κατεύθυνση, προς κάθε κατεύθυνση. Οι 1.000 πολύχρωμοι άνθρωποι γίνονται διαδηλωτές.
Η παρέλαση των ζωντανών νεκρών ήταν μια δημιουργία της ομάδας «1.000 Gestalten» («Χίλιες μορφές») στο πλαίσιο της συνόδου των G-20. Η πολιτική και η τέχνη, ο καμβάς και ο δρόμος, η διαμαρτυρία και η ειρωνεία, η θλίψη και η ανάταση πέρα από αυτήν, συνυπάρχουν.
Σύνθημα, performance ή διαδήλωση; Γεγονός καθεαυτό ή γεγονός προς καταγραφή και αναμενόμενη αστραπιαία και μαζική διάδοσή του σε μικρές και μικρότερες οθόνες; Λίγη σημασία έχει.
Η μάζα γίνεται πλήθος για να γίνει σύνολο ατόμων. Τα άτομα συναντιούνται ξανά εορτάζοντας την ατομική τους μεταμόρφωση και αμέσως τη συνολική τους αλλαγή. Τα άτομα συναντιούνται και πάλι σε ένα καρναβαλικό πλήθος που γιορτάζει τον εαυτό του.
Το γκρι ενιαίο και διακεκομμένο περπάτημα σπάει, το σώμα απελευθερώνεται από το γκρίζο χρώμα. Τα ίδια τα μέλη των ανθρώπων δεν κινούνται απλά. Είναι η κίνηση και είναι η ζωή.
Σε αντίθεση με τα ζόμπι, το σώμα των γκρίζων ανθρώπων δεν είναι διαβρωμένο. Μια λεπτή επίστρωση γκρίζας παραίτησης και σταχτιάς μελαγχολίας καλύπτει την επιφάνειά τους. Η όψη τους είναι ηττημένη, η ύλη που τους συγκροτεί όχι. Βρίσκεται εκεί ζωντανή σαν παλμός, έτοιμη να ξεσπάσει σαν τίναγμα.
Αυτό που χωρίζει το αρχικό πλήθος του γκρίζου από το τελικό πολύχρωμο πλήθος δεν είναι το χρώμα. Είναι η συνειδητοποίηση της δυνατότητας. Της ελάχιστης απόστασης που χωρίζει τη σιωπή από την κραυγή, τον διερχόμενο από τον διαδηλωτή, την παραίτηση από τη διεκδίκηση.
Η πορεία απλώνεται μπροστά στο πλήθος. Σαν βγάλσιμο της γλώσσας, σαν επιθυμία προς ξάφνιασμα, σαν ειρωνεία. Ως καθρέφτης προς το πλήθος, ως αυτοκριτική, ως αρχή μιας διαδικασίας που συνεχίζεται. Αυτό που διαχωρίζει το πλήθος των διαδηλωτών από το πλήθος των διερχομένων είναι το γκρίζο χρώμα.
Το χρώμα αυτό που συμβολίζει την παραίτηση, τη μελαγχολία, τον κομφορμισμό. Αυτό το χρώμα που οι διαδηλωτές προσάπτουν στους διερχόμενους. Το χρώμα αυτό που τους δείχνουν. Κι όμως η πορεία των ζωντανών-νεκρών δεν καταλήγει σε μια καταγγελία αλλά σε ένα κάλεσμα.
Περιγράφοντας ουσιαστικά τη διαδρομή του κάθε διαδηλωτή προς το εδώ και τώρα του συγκεκριμένου χάπενινγκ. Το εορταστικό ξέσπασμα δεν είναι γροθιά, αλλά άπλωμα του χεριού. Και ταυτόχρονα κάλεσμα σε μια συνέχεια.
Τα χάπενινγκ και οι περφόρμανς δεν μπορούν να υποκαταστήσουν μια πορεία. Δεν αποτελούν διεκδίκηση, μέσο πάλης, φορέα αλλαγής. Καταγράφουν όμως ένα γεγονός στην ουσία του, περιγράφουν τον πυρήνα, τις βαθύτερες προθέσεις και τα κίνητρα. Και τελικά συμπυκνώνουν το γεγονός μεταφέροντάς το από το παρόν στην Ιστορία.
Ηδη οι γκρίζες μορφές βαδίζουν προς την επόμενη μεγάλη διαδήλωση και ταυτόχρονα προς την κάθε μικρή. Και μαζί με τα γεγονότα του Αμβούργου και με όσα αυτά σηματοδοτούν οδεύουν προς την Ιστορία.

(στην Εφημερίδα των Συντακτών)

Τετάρτη 12 Ιουλίου 2017

Radiohead



Η δική μας παιδεία, η παιδεία που χτίσαμε παράλληλα με όσα μας πέταγε στο κεφάλι το σχολείο, χτίστηκε κυρίως από δίσκους και από ταινίες.
Το διάβασμα, το θέατρο, η πολιτική, το γούστο προέκυψαν απλά ως προεκτάσεις ακουσμάτων και θεάσεων. Και αν έβλεπες ταινίες με φανατικό τρόπο, ο τρόπος που άκουγες μουσική ήταν σχεδόν οπαδικός.
Τα συγκροτήματα όριζαν τις σχέσεις, τις παρέες, τον κοινό σου κώδικα. Και εδώ δεν μιλάω για γενιά όσο για μια νοητή και φαντασιακή προέκταση της δικής μου παρέας προς το πλήθος.
Εναν συγκεκριμένο τρόπο απέναντι στα πράγματα με καταγεγραμμένο παρελθόν και αναπόφευκτο μέλλον. Ενα σύνολο ανθρώπων που μπορεί να χάθηκαν ή να μη συναντήθηκαν ποτέ.
Λίγο η εμφάνιση των Radiohead στο Glastonbury, λίγο η συμπλήρωση είκοσι ετών από την κυκλοφορία του «OK Computer» με τα νέα κομμάτια και τα βιντεοκλίπ που τα συνοδεύουν, μου φέραν στο μυαλό την πρώτη φορά που άκουσα το «OK Computer». Και μετά, την πρώτη φορά που το άκουσα με φίλους.
Και λίγο μετά τη συναυλία τους στον Λυκαβηττό, πριν από 17 χρόνια (η πρώτη μου συναυλία). Και μετά, την πρώτη φορά κάθε επόμενου δίσκου. Και μετά, ένα συναίσθημα τελείως προσωπικό, ένα συναίσθημα που σχεδόν δεν μπορείς να μοιραστείς, για τη σχέση σου με κάτι το οποίο ενώ μοιράζεσαι με χιλιάδες ακροατές το νιώθεις τόσο απόλυτα, τόσο ξεχωριστά δικό σου.
Δεν μπορώ να φέρω εύκολα στο μυαλό μου άλλο γκρουπ που να καταθέτει τόσο ολοκληρωμένη αισθητική πρόταση.
Και όταν μιλώ για αισθητική πρόταση περιγράφω κάτι που ξεπερνά τα τραγούδια και απλώνεται στους στίχους, στα επαναλαμβανόμενα μοτίβα και εμμονές τόσο μουσικά όσο στιχουργικά (λέξεις που επανέρχονται, μια συγκεκριμένη στιχουργική ελλειπτικότητα απόλυτα χαρακτηριστική), στην παραγωγή των δίσκων, στη σταθερή συνεργασία στα εξώφυλλα και στο σύνολο του artwork από τον Stanley Donwood από το «The Bends» του μακρινού 1995 μέχρι σήμερα, τις σκηνικές τους εμφανίσεις και τον τρόπο διαχείρισης των μίντια και του διαδικτύου, τους προσωπικούς δίσκους και τις συνεργασίες, τα βιντεοκλίπ.
Μια συνολική πρόταση που μπορεί να έχει ως αναμφισβήτητο κέντρο τα τραγούδια του συγκροτήματος, αλλά τελικά η συνομιλία των επί μέρους στοιχείων δίνει ένα αποτέλεσμα κατά πολύ σημαντικότερο από ένα απλό άθροισμα των στοιχείων αυτών.
Ως συνολικό καλλιτεχνικό αποτύπωμα (και εδώ έχω την αίσθηση πως μιλώ υποκειμενικά, αλλά μπορεί να μην είναι κι έτσι) η δουλειά των Radiohead ξεπερνά αυτήν ενός συγκροτήματος της Rock.
Γίνεται αποτύπωση όχι της τάσης κάποιας εποχής αλλά του ίδιου του ήχου της και των μεταλλαγών του. Του ηλεκτρισμού, της έντασης, του θορύβου, της πολυπλοκότητας και της ψηφιακής βουής, της παύσης και της σιωπής. Και μάλιστα όχι με όρους απλής αποτύπωσης αλλά ροής σε εξέλιξη.
Γιατί αν το «OK Computer» κατάφερε να συνοψίσει τα μουσικά μας ακούσματα μέχρι εκείνη την εποχή και να τους δώσει νέο νόημα, το «Kid A» κατάφερε να επεκτείνει τη μουσική μας αντίληψη.
Γιατί αν το «Hail to the thief» κατάφερε να μας επιστρέψει στον ήδη βιωμένο ήχο, όχι ως νοσταλγία αλλά ως μια εκ νέου ανάγνωση ενός σημείου αναφοράς το «In Rainbows» κατάφερε να περιγράψει με τον πιο ξεχωριστό τρόπο τη μελαγχολία του καινούργιου.
Γιατί όσο μαγικά κομμάτια και αν είναι το «Daydreaming» ή το «Identikit», δεν μας εμποδίζουν να γυρίζουμε πίσω στο «Pyramid Song», το «Street Spirit» ακόμη και στο «Creep». Γιατί σε αντίθεση με ό,τι λέγεται τόσο συχνά, δεν πιστεύω πως οι Radiohead αλλάζουν, χτίζοντας πάνω σε προηγούμενες κατακτήσεις.
Οι Radiohead είναι ένα έργο τέχνης εν εξελίξει. Χωρίς τερματισμό, χωρίς άλλο στόχο από την ίδια τη διαδρομή. Μια διαδρομή που επιτρέπει τις επιστροφές αλλά ποτέ τη στασιμότητα. Κι εμείς, ακροατές και θεατές αυτής της εξέλιξης, που είναι η εξέλιξη των ημερών μας αλλά και του ίδιου μας του εαυτού.
Οταν ο γιος μου με ρωτήσει πώς ήμουν στα 18, θα του βάλω να ακούσει το «OK Computer» και θα του βάλω να ακούσει το «Kid A».

(στην Εφημερίδα των Συντακτών)

Δευτέρα 10 Ιουλίου 2017

Πνιγμός


Τα κείμενα του βιβλίου γράφτηκαν την περίοδο 2015-2016 κατόπιν προτάσεως του σκηνοθέτη Θόδωρου Τερζόπουλου. Στόχος της διαδικασίας ήταν να δημιουργηθεί μια πρώτη κειμενική ύλη πάνω στην οποία θα βασιζόταν η νέα παράσταση του Θεάτρου Άττις. Μία παράσταση που θα έκλεινε το τρίπτυχο που ξεκίνησε με την παράσταση Alarme και συνεχίστηκε με την παράσταση Amore, αλλά ταυτόχρονα και μία παράσταση – εορτασμός για τα 30 χρόνια του θεάτρου Άττις.
Το σώμα του κειμένου που παραδόθηκε, αποτελούταν από έναν όγκο σημειώσεων, σχεδιασμάτων και παραλλαγών βασισμένων σε κεντρικούς άξονες, επεξεργασμένο σε συνεχή συνομιλία με τον σκηνοθέτη. Το κείμενο της παράστασης Ανκόρ προέκυψε ύστερα από την επιλογή και τη σύνθεση των κειμένων από τον Θεόδωρο Τερζόπουλο και ενσαρκώθηκε από τους εξαίσιους ηθοποιούς του θεάτρου Άττις. Τη Σοφία Χιλλ και τον Αντώνη Μυριαγκό.
Το κείμενο του «Πνιγμού» προέκυψε από μια εκ νέου επιλογή και επεξεργασία των αρχικών κειμένων. Με αφαιρέσεις και προσθήκες προς μια νέα κατεύθυνση, ως ένα κείμενο παράλληλο του σκηνικού κειμένου. Το εάν ο «Πνιγμός» τοποθετείται στο χώρο του θεατρικού κειμένου, στο χώρο της ποίησης ή στο μεταιχμιακό ενδιάμεσο χώρο, επαφίεται στη διακριτική ευχέρεια του αναγνώστη.
Ως αποτύπωση ευγνωμοσύνης, ως τεκμήριο μαθητείας, αλλά και ως αυτονόητη χειρονομία το βιβλίο αυτό αφιερώνεται στον Θόδωρο Τερζόπουλο.
Το βιβλίο κυκλοφορεί από τις εκδόσεις «Μωβ Σκίουρος».

Ακολουθούν αποσπάσματα:

***

-Πνίξιμο στον λαιμό μια λέξη. Πέφτει χτυπάει στο πόδι με ξεκουφαίνει κουτσαίνω κουτσαίνω τρέχοντας αφήνω πίσω. Με χτυπάει στο πρόσωπο, το πρόσωπο σβήνει. Πίσω αφήνω. Τρύπα-σιωπή εκεί που ήτανε λέξη. Τώρα μεγαλώνει. Με κοιτάζει ενώ την κοιτώ χωρίς να λέει μια λέξη. Κάτω πιο κάτω. Κάτω απ τη λέξη. Εκεί που κάποτε ήτανε λέξη. Κενό μεγαλώνει. Θάλασσα ακίνητη, βουβή υγρασία. Βουβή μεγαλώνει η λέξη. Ξανά. Βουβός στο κενό. Κλεισμένος σε αυτό που δεν είναι. Ξανά. Δεν είναι. Κενό είναι. Τρύπα-σιωπή εκεί που ήτανε λέξη.

***

-Καταπάνω μου τρέχει. Μες το κενό. Χρόνος θανάτου η λέξη. Τρύπα εκεί που ήταν η λέξη. Βάζω μέσα το χέρι. Να την καλύψω. Και τα δύο χέρια. Να την γεμίσω. Τα μαλλιά μου ξεπλέκω. Να την στραγγίξω. Κι άλλο. Το σώμα μου όλο να τη γεμίσω. Κι άλλο. 30 χρόνια το σώμα μου όλο. Κι άλλο. Τρύπα-σιωπή εκεί που ήτανε λέξη. Μέσα φωνάζω. Να την κάνω να παύσει. Φωνάζοντας μέσα στη λέξη. Τώρα ουρλιαχτά και τώρα η λέξη. Τρόμος-κενό πετάω εκεί την κάθε μου λέξη.
Στο κενό
             χρόνος θανάτου η λέξη.

***

-Εγώ ήμουν. Σεντόνι και χώμα. Και ιδρώτας να τρέχει στο σώμα. Όχι δεν τρέχει. Να είναι. Εγώ ήμουν. Όχι σάρκα μόνο ο ιδρώτας στη σάρκα και η σάρκα. Στα καλάθια η σάρκα.

***

-Και εγώ υγρή όχι μουσκεμένη αλλά υγρή και κυλώ και η λέξη. Να κυλάει στο σώμα. Κι ό, τι έμεινε ένας λυγμός. Πόθος καμένος και χείλη και ο ιδρώτας στο σώμα. Όχι σάρκα ιδρώτας και μόνο. Ξανά. Έλα εδώ μπες, μπες στον ιδρώτα τη λέξη, η υγρασία εδώ, σε κρατάει όλον η λέξη και δεν μπορείς να πεις, μόνο έρχεσαι, έρχεσαι εδώ, πόθος καμένος και χείλη, η λέξη κυλάει το σώμα και γω σε τραβάω εδώ, ακίνητος έρχεσαι εδώ, μα δεν έχει εδώ. Ξανά. Για σένα δεν έχει εδώ. Έλα εδώ. Σε βάζω εδώ κι ό, τι μένει ένας λυγμός
και υγρασία
                  μήτρα της καταιγίδας

***
– Και τα μαλλιά μου να πέφτουν στο πρόσωπο και ο αέρας να τα θερίζει όσο και αν τα μάζευα να πέφτουν στο πρόσωπο θυμάμαι τα μάζευα πάντα με κοίταζες εγώ από ιδρώτα, υγρή κι υγρασία να ρέει η λέξη, κάνει τόσο κρύο πίσω εδώ και ό, τι ρέει κάνει λακκούβες. Στο σώμα κάνει λακκούβες, στον χρόνο κάνει λακκούβες, η λέξη πατάει το σώμα και κει πνίγονται όλα πνίγονται αλλά εγώ, αλλά εγώ λέω περίμενα, περίμενα με μια λέξη στο στόμα λέξη πηχτή στα χείλη σημάδι και ξεφλουδίζει λέω περίμενα εκεί εσένα για να έρθεις κι άλλο και τώρα κι άλλο ματώνει στα χείλη να μου πεις δεν μπορώ να δω δεν μπορώ να δω και να γελάσεις με ακρίβεια με την ακρίβεια του ζώου που αίμα και την ακρίβεια υπόσχεσης που αίμα με την ακρίβεια αυτού που κοιτάει και αίμα. Αίμα και τα μαλλιά μου και αίμα.
Και αίμα να πίνουν οι λέξεις.

(στην Εφημερίδα Εποχή)

Τρίτη 4 Ιουλίου 2017

Το επίσημο πορτρέτο του Εμανουέλ Μακρόν


Το πορτρέτο θα σταθεί εκεί πάνω από τα κεφάλια των γάλλων υπηκόων σε δημαρχεία, αστυνομικά τμήματα και πρεσβείες. Περίπου 50.000 αντίγραφα του πορτρέτου θα κυκλοφορήσουν σε δημόσιες υπηρεσίες σε όλη τη χώρα. Το πορτρέτο του γάλλου προέδρου είναι μια παράδοση που φτάνει πίσω μέχρι τον πρώτο πρόεδρο της τρίτης γαλλικής δημοκρατίας Adolphe Thiers (Αδόλφος Θιέρσος στα καθ’ ημάς). Δεν είναι μια πράξη υποχρεωτική αλλά μια συνήθεια που ακολουθείται με προεδρική ευλάβεια. Το πορτρέτο είναι μια ευκαιρία να δοθούν κάποια μηνύματα. Ακόμα κι αν η γλώσσα του πορτρέτου δεν κραυγάζει, παραμένει σταθερή εκεί, σε μόνιμη συνδιαλλαγή με τους πολίτες ως η επίσημη όψη του προέδρου τους. Η πολιτική, η ιδεολογία και οι προθέσεις του κατοικούν επίσης εκεί.
Ορθιος νεαρός πρόεδρος μπροστά στο γραφείο του, άψογος στη γεωμετρία του (από τα μαλλιά και το κουστούμι μέχρι τις σημαίες και το όλο καδράρισμα). Διακριτικό μειδίαμα που ίσως να παρουσιάζει την υπεροψία του νεότερο προέδρου στην ιστορία της Γαλλίας (όπως ο ίδιος θέλει να τονίζει για τον εαυτό του). Το μπαλκόνι ανοιχτό ως πρόσκληση ή ως κάλεσμα, σε αντίθεση με το πορτρέτο του προκατόχου του, ο οποίος για τον ίδιο λόγο είχε φωτογραφηθεί στον κήπο του μεγάρου. Σαν να δηλώνει πως τέρμα το χάσιμο του χρόνου, η πολιτική επέστρεψε στο γραφείο και είναι έτοιμη για δουλειά. Στο βάθος ο ουρανός να περιγράφει τα όρια του προέδρου (σημείωση προς τον αναγνώστη: εδώ ειρωνεύτηκα).
Οι δύο σημαίες σε πλήρως ισότιμη θέση. Δεν είναι άλλωστε τυχαίο πως στη γελοία μεγαλομανιακή του διαδρομή μπροστά από το Λούβρο μετά την εκλογική του νίκη, ο Μακρόν επέλεξε να ακούγεται η «Ωδή στη Χαρά» ως ηχητική ακολουθία στο περπάτημα του θριαμβευτή. Άλλωστε ο φιλοευρωπαϊσμός του ήταν ένα από τα βασικά σημεία τα οποία τονίστηκαν προεκλογικά απέναντι στην ευρωσκεπτήστρια Μαρί Λεπέν (σημ. ο μόνος άλλος πρόεδρος που επέλεξε και τις δύο σημαίες στο πορτρέτο ήταν ο Σαρκοζί). Στο γραφείο του ένα ρολόι δείχνει 8:20 το πρωί. Ένα ανοιχτό βιβλίο και δύο κλειστά. Το ανοιχτό είναι τα απομνημονεύματα του Στρατηγού Ντε Γκωλ, σύμφωνα με τα γαλλικά μίντια, ενώ τα άλλα είναι το μυθιστόρημα του Σταντάλ «Το κόκκινο και το μαύρο» και οι «Ανθρώπινες τροφές» του Αντρέ Ζιντ. Προφανώς η επιλογή δεν είναι τυχαία. Το βιβλίο του Σταντάλ περιγράφει τις προσπάθειες του Ζουλιέν Σορέλ να αναδειχθεί πολιτικά μέσα από τα ταλέντα του και τη σκληρή του δουλειά (ταυτόχρονα μέσα από την υποκρισία του και τις διάφορες δολοπλοκίες του). Μέσα από την παρουσία του βιβλίου, ο Μακρόν περιγράφει τη δική του επιτυχία (βέβαια ο Ζουλιέν στο τέλος του βιβλίου αποκεφαλίζεται). Οι «Ανθρώπινες τροφές» συμβολίζουν, λογικά, την απελευθέρωση του Μακρόν από τις διάφορες συμβάσεις. Και τα δύο βιβλία τονίζουν ότι ο ίδιος διδάσκεται από τη γαλλική πνευματική παράδοση. Το βιβλίο του Ντε Γκωλ περιγράφει ουσιαστικά και τη σημασία που ο ίδιος ο Μακρόν θέλει να έχει η προεδρία του μέσα από την ταύτιση. Μια απρόσιτη φιγούρα μεγάλου ηγέτη μακριά από την τριβή των μίντια και της καθημερινότητας. Το αξίωμα άλλωστε του Μακρόν (ουσιαστικά του επικοινωνιολόγου του Ισμαέλ Εμελιέν) είναι πως ο πρόεδρος πρέπει να είναι απρόσιτος σαν τον Δία. Κάποιος που εμφανίζεται στο συμβούλιο των θεών με κεραυνούς και με αναμφισβήτητη εξουσία. Και αν αυτό σας ακούγεται μεγαλομανές, εμείς απλώς να προσθέσουμε πως ακούγεται άλλο τόσο αυταρχικό.
Τέλος, μια αρκετά σημαντική λεπτομέρεια, που τράβηξε και τα περισσότερα σχόλια, είναι η παρουσία των δύο κινητών σιμά του προέδρου. Ο Δίας μεταμορφώνεται εδώ σε εργατικό τεχνοκράτη πλήρως εξοπλισμένο και πλήρως εξοικειωμένο με την τεχνολογία, μονίμως καλοδιωμένο με τις εξελίξεις και τις αποφάσεις, ένα παιδί της εποχής, που στο πορτρέτο γιορτάζει τον προσωπικό του θρίαμβο.
Βέβαια, οι κατασκευές των προφίλ, η σημειολογία του ύφους, οι συμπαραδηλώσεις των συμβόλων δεν εμφανίζουν παρά μόνο όσα ο ίδιος ο κατασκευαστής τους επιθυμεί να δηλώσει. Το πραγματικό προφίλ θα ολοκληρωθεί σύντομα, μόλις ο Δίας αποφασίσει να χρησιμοποιήσει τους κεραυνούς ενάντια στα εργασιακά δικαιώματα, όπως τόσες φορές έχει τονίσει. Γιατί η πολιτική της εικόνας απέχει από την εικόνα της πολιτικής, όσο η ζωή από το βαλσαμωμένο κακέκτυπό της.

(στην Εφημερίδα Εποχή)

Δευτέρα 3 Ιουλίου 2017

Αγιατόλα οφ ροκεντρόλα*


Οταν η Μάργκαρετ Θάτσερ μετά την αποστρατεία της ρωτήθηκε ποια είναι η μεγαλύτερή πολιτική επιτυχία της απάντησε χωρίς πολλή σκέψη: «οι Νέοι Εργατικοί».
Αυτό που φαίνεται παράδοξο στην πραγματικότητα είναι η περιγραφή της πιο ξεκάθαρης νίκης.
Ο εχθρός σου (ή έστω αυτό που στέκεται απέναντί σου σε κάποια αναμέτρηση) να υιοθετήσει την πολιτική σου ατζέντα, να την υπερασπιστεί με πάθος ως δική του και τελικά να σε κερδίσει ακριβώς με τα δικά σου όπλα και επιχειρήματα.
Το αποτέλεσμα δεν είναι απλώς όμοιο (αφού πάνω-κάτω εξυπηρετεί την ίδια ατζέντα).
Το αποτέλεσμα καταγράφει την πλήρη αποδοχή και κατοχύρωση των θέσεών σου.
Την αντικειμενικοποίηση της ιδεολογίας σου ως μόνης αποδεκτής, τη δημιουργία ενός κοινού τόπου εκεί που κάποτε υπήρχε αντιπαράθεση.
Η νίκη του Τόνι Μπλερ το 1997 δεν σήμανε και τη νίκη των Εργατικών. Στην πραγματικότητα περιέγραφε τη μεγαλύτερη ήττα στην ιστορία τους, την πλήρη μετάλλαξη του κόμματος και την υιοθέτηση του νεοφιλελευθερισμού ως του μόνου αποδεκτού οικονομικού μοντέλου.
Η ιστορική αλλαγή του άρθρου 4 (του άρθρου που περιγράφει τις αξίες και τους στόχους) του καταστατικού του κόμματος (το 1995) στην πραγματικότητα περιέγραφε την δημιουργία ενός νέου θατσερικού κόμματος στα αριστερά των Τόρις.
Το κόμμα δεν διεκδίκησε την εξουσία για να επιβάλει τις αρχές και τους σκοπούς του, αντίθετα άλλαξε τις αρχές και τους σκοπούς του για να κερδίσει την εξουσία. Και εδώ φτάνουμε στην ουσία του παραδείγματος.
Κλείνοντας αυτή την ιστορική αναδρομή δεν θα ήταν υπερβολή να πούμε πως η μεγαλύτερη επιτυχία της ελληνικής εκκλησίας τις τελευταίες δεκαετίες σε ιδεολογικό επίπεδο είναι η πολιτική του ΣΥΡΙΖΑ στο μάθημα των Θρησκευτικών.
Οπως πληροφορούμαστε από τον Μητροπολίτη Υδρας κτλ Εφραίμ στην έκτακτη σύνοδο της Ιεραρχίας: «Πρέπει ἐδῶ ἐξ ἀρχῆς νά δεχθοῦμε ὅτι διάλογος, μεταξύ Ἐκκλησίας καί Πολιτείας γιά τήν διδακτέα ὕλη τῶν θρησκευτικῶν στήν ἐκπαίδευση ἔγινε γιά πρώτη φορά».
Ούτε επί Νέας Δημοκρατίας, ούτε επί συγκυβέρνησης με τον ΛΑ.Ο.Σ., ούτε τίποτα.
Τα περισσότερα δημοσιεύματα περιέγραψαν απλώς τα τραγούδια και τα αποσπάσματα που αφαιρέθηκαν από τη διδακτέα ύλη: ένα ινδιάνικο παραδοσιακό παραμύθι για τον «Ανεμο» που απήγαγε την όμορφη κόρη ενός Ινδιάνου φύλαρχου, τον «Μπαγάσα» του Νικόλα Ασιμου, τη  «Συννεφούλα» του Σαββόπουλου, το τραγούδι «Umbrella» της Ριάνα και μια γελοιογραφία του Economist, η οποία απεικονίζεται ένα πεδίο μάχης γεμάτο με νεκρούς και ένας ένας οι επιζώντες αναφέρουν: «Ολα ξεκίνησαν με μια διαφωνία ποιανού ο Θεός ήταν πιο ειρηνικός, καλοσυνάτος και συγχωρητικός».
Μαζί με αυτά όμως η εκκλησία έθεσε τους δικούς της όρους στα βιβλία: το ζήτημα της ελευθερίας και του αυτεξούσιου του ανθρώπου, τις πνευματικές δυνατότητες των μαθητών, τις αναφορές σε πρόσφυγες και μετανάστες και γενικότερα ό,τι τους κατέβηκε στο κεφάλι.
Ο ΣΥΡΙΖΑ πέρασε και δεν ακούμπησε. Δεν πείραξε την εκκλησία (αν εξαιρέσουμε τη ρητορική επίδειξη του Νίκου Φίλη, η οποία άλλωστε οδήγησε στην καρατόμησή του), αλλά ενδυνάμωσε έμπρακτα την πολιτική επιρροή και εμπλοκή της.
Οπως σε άπειρες περιπτώσεις (πλην ελαχίστων) δεν πείραξε το κατεστημένο των υπουργείων αφήνοντας διευθυντές και  λογής σκοτεινούς τύπους ανέγγιχτους, δεν αποχουντοποίησε την αστυνομία καθώς -με βάση μαρτυρίες αριστερών συνδικαλιστών αστυνομικών- οι ακροδεξιοί είναι οι πιο πρόθυμοι να εκτελέσουν την οποιαδήποτε διαταγή.
Στην προσπάθειά του να συντηρηθεί στην εξουσία δεν πείραξε δομές και συμφέροντα κατεστημένα από την πιο σάπια εκδοχή της μεταπολίτευσης.
Δομές και συμφέροντα που κάνουν τη δημοκρατία σε αυτή τη χώρα να μοιάζει με παράφραση. Δομές και συμφέροντα που γνωρίζει, αλλά ανέχεται.
Στην προσπάθειά του να συντηρηθεί, ο ΣΥΡΙΖΑ κατάντησε ένα συντηρητικό κόμμα.
Περιμένουμε με ανυπομονησία τη νέα κολεξιόν των ποδιών που σύντομα θα φορέσουν οι ελληνορθόδοξοι μαθητές μας.

*Ο Αγιατολάχ του Rock and Roll: 1) ατάκα από το «Mad Max 2», 2) τραγούδι της μέταλ μπάντας Soulfly, 3) τίτλος ευγενείας του εκάστοτε αρμοδίου της ελληνορθόδοξης εκκλησίας για το ποια τραγούδια είναι αποδεκτά, ώστε να τα διδάσκονται τα παιδιά μας.

(στην Εφημερίδα των Συντακτών)