Άπαντα αγνώστου ποιητή

Δεν έχω γράψει ποιήματα
μέσα σε κρότους
μέσα σε κρότους
κύλησε η ζωή μου
Τη μιαν ημέρα έτρεμα
την άλλην ανατρίχιαζα
μέσα στο φόβο
μέσα στο φόβο
πέρασε η ζωή μου
Δεν έχω γράψει ποιήματα
δεν έχω γράψει ποιήματα
μόνο σταυρούς
σε μνήματα
καρφώνω
Μίλτος Σαχτούρης,
ο στρατιώτης ποιητής

Φυλλομετρώ σελίδες που δεν τυπώθηκαν, περιπλανώ το μάτι σε κενά που ποτέ τους δεν γέμισαν, απαγγέλλω σιωπηλά τη βουβή όψη της σελίδας που δεν γράφτηκε. Εδώ που κατοικούν οι σκέψεις, ένα άγνωστο βιβλίο κατοικεί. Τα άπαντα του αγνώστου ποιητή, που είναι όλοι οι άγνωστοι ποιητές και μαζί αυτός ο ένας. Ο ποιητής της μικρής ηλικίας, αυτός που φτιάχνει στίχους με την επιμονή του αναγκαίου και την ένταση του επείγοντος, έξω από την αισθητική αξίωση, σαν μια πράξη μύησης που αγνοεί τον εαυτό της. Ο ποιητής που τα παράτησε όταν άρχισε ο κλοιός της ζωής να στενεύει, οι υποχρεώσεις, οι ματαιώσεις, οι στιγμές που λυγίζουν το σώμα και το πνεύμα. Ο ποιητής της μεγάλης ηλικίας, αυτός που ποτέ ακριβώς δεν παραδέχθηκε πως γράφει κι όμως η γραφή και η ανάγνωση υπήρξαν μια καθημερινότητα σταθερή τόσο ώστε να κρατούν κάθε τι άλλο καθημερινό. Και κυρίως ο ποιητής εκείνος ο χωρίς ηλικία, που ποτέ του δεν έγραψε μια λέξη κι όμως κατανάλωσε εν αγνοία του (ή ακόμη και εν πλήρη γνώση) όλη του την ύπαρξη, στον ποιητικό στοχασμό, ή την ποιητική θέαση των πραγμάτων ή ακόμη περισσότερο στο ποιητικό του βίωμα. Όλοι συνθέτουν τα άπαντα του άγνωστου ποιητή, το αναγκαίο αυτό βιβλίο ώστε να υπάρξουν όλα τα άλλα βιβλία, ώστε να γίνει η ποίηση πληθυντική και μέσα στον χώρο αυτό να φυτρώσουν όλα τα άλλα ποιήματα.


Η έκδοση των Απάντων ενός ποιητή αποτελεί στιγμή κομβική για το έργο του. Στιγμή όπου το σύνολο των μεταμορφώσεων τείνει στην τελική μορφή. Το επί μέρους γίνεται κομμάτι ενός όλου, όμοιο μεταμορφώνεται μέσα από την συνομιλία και τη γειτνίαση, την ταυτόχρονη ύπαρξη παράλληλα με τα άλλα μέρη και ταυτόχρονα τέμνοντάς τα. Η παράδοξη γεωμετρία των Απάντων δημιουργεί μια παράδοξη συνθήκη. Το συγκεντρωτικό βιβλίο είναι το πρώτο και ταυτόχρονα το τελευταίο βιβλίο. Και αν δεχτούμε πως οι ποιητές γράφουν ξανά και ξανά ένα και μόνο ποίημα, τα Άπαντα είναι αυτά που ορίζουν την έκτασή του και τον αριθμό των μεταμορφώσεών του, μέχρι οι φωνές να γίνουν φωνή και οι ήχοι να συγκεντρωθούν στον ήχο. Το βλέμμα του αναγνώστη μετατοπίζεται, το ένα ποίημα αποσαφηνίζει και ερμηνεύει το άλλο, σημεία φωτίζονται και όλα συμβάλουν ώστε να μας δοθεί το ζητούμενο εκείνο σύνολο: Η φωνή του ποιητή.
Ενώ λοιπόν μοιάζει να βρισκόμαστε μπροστά σε ένα τέλος, μια οριστική επισφράγιση, μια ολοκλήρωση, στην πραγματικότητα βρισκόμαστε μπροστά σε μια αρχή. Καθώς οι αναγνώσεις, οι ερμηνείες και οι περιδιαβάσεις στο σύνολο σώμα του κειμένου γίνονται και αυτές μέρος του έργου, πλάθοντάς το ξανά και ξανά, σμιλεύοντάς το μαζί με τον χρόνο. Είναι πολύ νωρίς για να μιλήσουμε  στην έναρξη αυτού του καιρού της ανάγνωσης.

Και όμως η ποίηση δεν ανήκει στους μεγάλους του στίχου, τους εθνικούς ποιητές, στα κεφάλαια της λογοτεχνίας. Δεν ανήκει στους επαγγελματίες του στίχου, στους λιγότερο ή περισσότερο πετυχημένους, η ποίηση ανήκει σε αυτούς που την έχουν ανάγκη, ακόμη και μέσα σε ερμηνευτικά άλματα ή ανεπάρκεια στις αναφορές. Ακόμα και με τη συγκίνηση του πρώτου επιπέδου. Η ποίηση ανήκει σε αυτούς που την έχουνε ανάγκη. Ας είναι αυτός ο κανόνας του τραγουδιού.
Κάθομαι εδώ και ξεφυλλίζω τα άπαντα του άγνωστου ποιητή. Τα άπαντα αυτά που είναι ταυτόχρονα ένας τόμος και ένα μονάχα ποίημα ελάχιστο. Φυλλομετρώ σελίδες που δεν τυπώθηκαν, περιπλανώ το μάτι σε κενά που ποτέ τους δεν γέμισαν, απαγγέλλω σιωπηλά τη βουβή όψη της σελίδας που δεν γράφτηκε. Τα άπαντα του αγνώστου ποιητή, που είναι όλοι οι άγνωστοι ποιητές και μαζί αυτός ο ένας. Εδώ που κατοικούνεοι σκέψεις, ένα άγνωστο βιβλίο κατοικεί.

(στην εφημερίδα Εποχή)