Δευτέρα 28 Μαρτίου 2016

Ημερολόγιο δυστοπίας #2: Σάρα Κέιν, Blasted



Η πόλη είναι δική μας πια.

Ο Ιαν, ένας μεσήλικας δημοσιογράφος, φέρνει την οικογενειακή φίλη του Κέιτ, μια ψυχικά διαταραγμένη κοπέλα ταπεινής ταξικής καταγωγής, σε ένα πολυτελές δωμάτιο ακριβού ξενοδοχείου του Λιντς.
Εκεί θα την τραμπουκίσει, θα την κακομεταχειριστεί, θα προσπαθήσει να την πείσει να κάνουν έρωτα. Ταυτόχρονα θα ξεδιπλώσει μπροστά της όλο του τον μισογυνισμό, τον ρατσισμό, την ομοφοβία.
Ο χρόνος περνά στο δωμάτιο ανάμεσα σε απειλές, προσβολές και μια απροσδόκητη υφέρπουσα τρυφερότητα.
Ξαφνικά εισβάλλει στο δωμάτιο ο στρατιώτης. Η Κέιτ θα εξαφανιστεί και ο στρατιώτης θα επιτεθεί στον Ιαν. Μια εκτυφλωτική λάμψη και μια τρομακτική έκρηξη.
Το ξενοδοχείο έχει χτυπηθεί από όλμο. Ο στρατιώτης απειλεί τον Ιαν, τον βιάζει, τον τυφλώνει. Στη συνέχεια αυτοκτονεί.
Η Κέιτ επιστρέφει στο δωμάτιο με ένα μωρό στην αγκαλιά, παιδί ενός από τα θύματα του πολέμου που εξελίσσεται έξω από το δωμάτιο.
Ανάμεσα στα ερείπια του ξενοδοχείου η βία κλιμακώνεται. Ο σκληρός νατουραλισμός φτάνει στα όρια μιας μεταφυσικής του αίματος, ενός μαγικού ρεαλισμού της βίας. Η βροχή πέφτει μέσα στο δωμάτιο.
Το πρώτο έργο της Σάρα Κέιν ανέβηκε στο Royal Court του Λονδίνου το 1995. Προκάλεσε την οργή και την επίθεση των κριτικών για την απλόχερη σκηνική του βία, αλλά ταυτόχρονα βρήκε ένθερμη υποστήριξη από προσωπικότητες του αγγλικού θεάτρου, όπως ο Χάρολντ Πίντερ ή ο Εντουαρντ Μποντ.
Η επίδειξη της σκληρότητας και ταυτόχρονα η απειλή που κουβαλά η παρουσία της περιγράφηκαν από τους πολέμιους του έργου ως ανοίκειες, ξένες, ακραίες.
Στην πραγματικότητα, αυτό που στήνεται μπροστά στα μάτια μας είναι η παλέτα μιας αρρώστιας του σύγχρονου αστικού τοπίου, μεγεθυσμένη ώς την υπερβολή.
Μια πτώση περιγραμμένη με την υπερβολή της συμπύκνωσης, την εστίαση σε ένα επί μέρους που κάποια στιγμή θα απειλήσει να κατακτήσει το σύνολο.
Ο πολλαπλός ρατσισμός ειπωμένος με την απλότητα ενός επιφωνήματος, κακές τροφές, χουλιγκανισμός, άπειρα ξίδια, βίαιες ειδήσεις, ψυχική αρρώστια, σαπισμένα πνευμόνια, ερωτικές σχέσεις κάπου ανάμεσα στην άτεχνη μίμηση της φτηνής πορνογραφίας, την ανικανότητα και τον ευνουχισμό.
Μια εσωτερικευμένη εμπόλεμη ζώνη, πρόχειρα χαρακώματα ανάμεσα σε τέσσερις τοίχους και ένα μόνιμο συρματόπλεγμα κάτω από το ταβάνι.
Οψεις σαν σκορπισμένες, φτηνές ανθοδέσμες. Και οι σχέσεις πρόχειρες, απότομες και διακεκομμένες σαν τραπεζομάντιλο κανονικότητας τραβηγμένο ξαφνικά ανάμεσα σε δύο βομβαρδισμούς.
Και μέσα σε όλα αυτά, μια απότομη λάμψη τρυφερότητας, ένα σκίρτημα φωτός αχνό σαν ανάμνηση, άτσαλο, κακόηχο στην απαλότητά του.
Ενα αίτημα για αθωότητα σαν ηχώ από έναν παλαιό κόσμο που καίγεται. Η ηδονή μοιάζει καταδικασμένη να συνορεύει με τον πόνο. Η επαφή με το γδάρσιμο. Ολες οι χειρονομίες μοιάζουν με ανακριτικές τελετουργίες.
Το Blasted αποτελεί πάνω απ' όλα μια εξωτερική αποτύπωση ενός μέσα κόσμου. Το μεταξύ των ανθρώπων, το εσωτερικό τοπίο γίνεται περιβάλλον.
Γι' αυτό η Σάρα Κέιν δεν εικονοποιεί υπερβολικά, αντίθετα εικονοποιεί με ακρίβεια και λεπτομέρεια μια υπερβολή.
Την υπερβολή αυτήν που μπορεί να είναι η ανθρώπινη κατάσταση σε εξαιρετικές περιστάσεις.
Το τοπίο της Σάρα Κέιν με τους όρους που περιγράψαμε γίνεται πια ευρωπαϊκή καθημερινότητα.
Η έκρηξη στο ξενοδοχείο αποσπάται από τη λογοτεχνία και υπάρχει ως καθημερινό ρεπορτάζ στα δελτία ειδήσεων. Ο αφηρημένος εμφύλιος του έργου -όπου οι δύο πλευρές, οι λόγοι και η έκταση δεν κατονομάζονται- σήμερα μοιάζει απολύτως συγκεκριμένος.
Οι τότε ενστάσεις των κριτικών του έργου ως προς το στοιχείο της βίας και της υπερβολής δεν περιγράφουν τίποτα άλλο από την ατελείωτη ευρωπαϊκή μακαριότητα, την τέχνη τού να πριονίζεις το κλαδί στο οποίο κάθεσαι ενώ ταυτόχρονα φλυαρείς για τις ρίζες του δέντρου.
Το Blasted είναι το βομβαρδισμένο μας παρόν όπως μας έρχεται από το παρελθόν, κληροδότημα μιας πρόβλεψης και μιας απευχής, μια προοικονομία που δεν κατάφερε να ξορκίσει τον εαυτό της και σήμερα συναντά την επιβεβαίωσή της.
Το ακραίο τού χθες ως σημερινή κανονικότητα, η μεταφορά της βίας μέσα από την υπερβολή της, ως κυριολεξία της βίας στη σημερινή υπερβολική εποχή.
Σήμερα, είμαστε η απόδειξη του επιχειρήματος της Σάρα Κέιν.
Υποκείμενα της εφευρετικότητας της πληγής, πρωταγωνιστές της ποιητικής της αγριότητας.

(στην Εφημερίδα των Συντακτών)

Δεν υπάρχουν σχόλια: