Άρθρο χωρίς ρήματα

Οι φράσεις αυτές, από εδώ και κάτω, φράσεις χωρίς ρήματα σε ένα άρθρο χωρίς ρήματα. Ποια η σημασία του ρήματος; Ψάχνοντας τώρα σε μια έκταση φράσεων με την απουσία των ρημάτων κυρίαρχη. Με τη μετανάστευσή τους σε προηγούμενα και επόμενα κείμενα, ως περιγραφή του εδώ κενού, της εδώ έκλειψης. Εξυπνάδα; Ίσως. Άσκηση ύφους; Βεβαίως. Παιχνίδι; Σίγουρα. Αλλά ένα παιχνίδι σοβαρό (ως πρόθεση και επιθυμία τουλάχιστον). Σοβαρό όπως κάθε παιχνίδι σεβόμενο την αυστηρότητα των κανόνων του, όπως κάθε παιχνίδι ταυτιζόμενο με τους περιορισμούς του. Στο σημείο αυτό λοιπόν το τέλος της αρχής και από δω και πέρα η αρχή τους τέλους. 

Η απουσία του ρήματος μια απώλεια και η αντίδρασή μας όμοια με τις αντιδράσεις ύστερα από την απώλεια κοντινών προσώπων. Η καταφυγή μας σε πρόσωπα κοντινά του εκλιπόντος, πρόσωπα -ενσαρκώσεις της ανάμνησής του, πρόσωπα παυσίλυπα περιγράφοντας τη σταδιακή μετάβαση μας από το ακαριαίο του γεγονότος σε έναν βουβό θρήνο χωρίς εξάρσεις, μόνιμο κάτοικο μέσα μας για τις ερχόμενες μέρες.

Η απώλεια του ρήματος και η προσφυγή μας στα πιο κοντινά του πρόσωπα. Επιρρήματα και μετοχές για αρχή και ίσως αργότερα επίθετα και ουσιαστικά δηλωτικά μιας πρόθεσης κίνησης, ενέργειας, πράξης. Λέξεις μοιρολογήτρες της λέξης, λέξεις υποκατάστατα της πράξης, παρουσίες υποκατάστατα της απουσίας.  Από τα ρήματα και το ρήμα, στα ρήγματα της γλώσσας και στο ρήγμα της απώλειας.

Ρήματα. Οι λέξεις αυτές, φορείς της κίνησης, φορείς της απόφασης και της επιλογής. Κουβαλητές ζωής και παλμού. Λέξεις κυρίαρχες στις προτάσεις, συχνά ακόμα και στη θέση αυτοτελών προτάσεων με όλες τις υπόλοιπες λέξεις υποβαθμισμένες στην αχρείαστη λειτουργικότητα της διευκρίνησης. Το ρήμα, μέρος του λόγου, κύριο συστατικό του κατηγορήματος, δηλωτικό της ενέργειας, του παθήματος ή της κατάστασης του υποκειμένου. ‘’Ρήμα το σκοτεινόν’’ για το Οδυσσέα Ελύτη, ρήμα αλληλοπαθές, απρόσωπο και πολύ συχνά ανώμαλό (ο καθένας ελεύθερος στο κρεβάτι του). Τα ρήματα, λέξεις περήφανες στην αυτάρκειά τους, τώρα απούσες.  

Κάποτε οι προτάσεις μας κατάστικτες από ρήματα. Σε φράσεις ταυτιζόμενες σε απόλυτο βαθμό με την ενέργεια, φτάνοντας συχνά μέχρι τη σιωπή, αντικαθιστώντας τις φράσεις με κίνηση, χειρονομία, ταχύτητα. Κάποτε τα φλύαρα χέρια μας και τα βουβά μας χείλη, όταν ολόκληρη η ζωή όμοια με ρήμα. Στο στιβαρό της επιλογής, της απόφασης, αντικαθιστώντας τη λέξη με πράξη στον χρόνο αυτό της κίνησης και της γάργαρης σιωπής.

Ενώ τώρα; Τώρα ευρισκόμενοι στο τέλμα του καιρού και του χρόνου, μετέωροι στις εκτάσεις της ακινησίας. Η απουσία του ρήματος, κηδεία της πράξης. Έκλειψη της επιλογής και της ενέργειας. Και εμείς παθητικοί, αναμένοντες μέσα σε παρενθέσεις και παύσεις, με ετούτα τα ουσιαστικά και τα επίθετα στα χέρια μας, αποτυγχάνοντας την ενεργοποίησή τους, διστάζοντας την αντικατάστασή τους, φοβούμενοι τα ενδεχόμενα μιας νέας σιωπής καθ' όλα διαφορετικής. 

Εδώ, τώρα, με προτάσεις χωρίς ρήματα, με ζωή χωρίς κίνηση, περιμένοντας αποφάσεις και επιταγές για το δικό μας παρόν, τη δική μας ζωή, τις προτάσεις μας. Στιγμή ασάλευτη και ανομοιοκατάληκτη στιγμή χωρίς ρίμες. Αναμένοντας στα ταχυδρομεία του συντακτικού και της ορθογραφίας, αναμένοντας στις ουρές της ανεργίας και της έλλειψης ενέργειας, αναμένοντας την αναμονή εκείνη των αγαλμάτων.

Αυτός λοιπόν ο δυσλεκτικός μας εφιάλτης, ο πληθωρικός στις εκφάνσεις του και αμφίβολος στα νοήματά του. Όχι ένας φωτογενής εφιάλτης ικανός για την πρόκληση τρόμου, για το πέταγμα του παιδιού απ τον ύπνο του, για το σφίξιμο του χεριού του συντρόφου στο δίπλα μαξιλάρι. Αλλά ένας εφιάλτης βραδυφλεγής, διακριτικός και υπόκωφος, τυλίγοντας απαλά αρχικά τη γλώσσα και τελικά την ίδια τη ζωή σε ακινησία. 

Αυτός λοιπόν ο εφιάλτης. Όχι ένα άρθρο χωρίς ρήματα ή μια ομιλία χωρίς ρήμα, αλλά μια ζωή χωρίς πράξεις, χωρίς αποφάσεις, χωρίς ενέργειες δικές μας.

(στην Εφημερίδα των Συντακτών)