Σάββατο 3 Ιανουαρίου 2015

Αντίστροφες πρωτοχρονιές



‘’ Η παραμονή της Πρωτοχρονιάς μοιάζει αρκετά με το θάνατο ενός κατοικίδιου. Ξέρεις πως θα συμβεί, αλλά για κάποιον λόγο ποτέ δεν είσαι προετοιμασμένος για το πόσο απαίσια θα είναι η στιγμή που θα συμβεί’’.  Παρά την υπερβολή δύσκολα μπορεί κανείς να διαφωνήσει με την παρατήρηση του κωμικού John Oliver (ακόμη και αν δεν έχει κατοικίδια). Και αν δεν ισχύει σε απόλυτο βαθμό, σίγουρα όλοι μας μπορούμε να ανασύρουμε στην μνήμη Πρωτοχρονιές που περιγράφηκαν ακριβώς έτσι. Τα Sold-out μποτιλιαρίσματα στους άχαρα στολισμένους δρόμους και οι υπερήφανοι κουμανταδόροι που όλα τα ξέρουν γι αυτό θα ξεκινήσουν 5 λεπτά πριν τις 12 ώστε να το αποφύγουν (όλοι μας το έχουμε κάνει), την επιβολή της χαράς και της αισιοδοξίας υποχρεωτικά και άνευ όρων, τις κακές συνεννοήσεις που σε κάνουν να περνάς τον περισσότερο χρόνο της βραδιάς στο κρύο, εκείνος ο φίλος που έτυχε σήμερα να πιει λίγο παραπάνω και τον μαζεύεις, διάφοροι ενοχλητικοί στην τηλεόραση που μας ενημερώνουν τι ώρα είναι, ο δήμαρχος Αθηναίων που κάθε χρόνο μπερδεύεται στην αντίστροφη μέτρηση και μας επιβάλλει έτσι μισή ακόμη ώρα περσινής χρονιάς. Μα η πρωτοχρονιά είναι μια γιορτή που μας ενώνει και μας φέρνει πιο κοντά παρά τις διαφορές μας. Μια γιορτή που μας ενώνει στο πόσο πολύ την αντιπαθούμε.

Αν υπάρχει κάτι που μας δίδαξαν οι Πρωτοχρονιές αυτό είναι να μετρούμε ανάποδα. Και είναι περίεργη αυτή η αντίστροφη κίνησή μας η οποία έχει πάντα σαν αποτέλεσμα να μας στέλνει μπροστά στον χρόνο, βάζοντας το όριο της αλλαγής με τόσο αμετάκλητο τρόπο, γεμίζοντάς μας τόσο αμετάκλητο χρόνο, σαν να ταξιδέψαμε απότομα πολλά μίλια μπροστά. Μα τι θα γινόταν άμα βρισκόμαστε ξάφνου πίσω; Αν την παραμονή και ενώ όλοι περιμένουμε, ο δήμαρχος αποχαιρετούσε το 2014 λέγοντας ‘’3…2…1… σόρρυ παιδιά είναι και πάλι 2013’’.

Νομίζω δεν θα προκαλούσε εντύπωση. Θέλω να πω, τα τελευταία χρόνια, το παρόν μας γέμισε τόσο παρελθόν, που ο χρόνος μοιάζει με μια θολή στιγμή που απλώνει, χωρίς συγκεκριμένα σημεία στον ορίζοντα. Όλοι αναπολούν περασμένες χρονιές, περασμένες περιόδους, σέρνοντας την ανάμνηση στην επιθυμία, το βίωμα στην ευχή. Ακόμη και ως κίνδυνο ή ως ξεπεσμό βρισκόμαστε και πάλι στο παρελθόν: Χούντα, δικτατορία, Τσολάκογλου, αποστασίες, Ιουλιανά. Το παρελθόν είναι εδώ για να περιγράψει την αδράνεια του παρόντος, την κίνηση ενός σώματος που ακόμα και αν μετακινείται μένει παγωμένο ανάμεσα σε λεπτά και λεπτοδείχτες. Διαμπερές στα περασμένα, έκθετο στην επανάληψη, σώμα όσων έφυγαν και όμως δεν φεύγουν. Ας γυρίσουμε λοιπόν πίσω, σαν μια κίνηση αντίστροφου θράσους, σαν μια επιπλοκή νιότης στο μέλλον ετούτο που γερνά.

‘’Η ζωή μας κάθε μέρα λιγοστεύει’’, μας ενημερώνει ο γεμάτος αισιοδοξία ποιητής μας. Μήπως λοιπόν αντί να προσθέτουμε μια χρονιά θα ήταν προτιμότερο να αφαιρούμε μία ή μήπως (αν θέλουμε να μείνουμε πιστοί στους μαθηματικούς μας τρόπους) να προσθέτουμε μια χρονιά που αφαιρέθηκε; Μήπως αντί να γιορτάζουμε, καλύτερα να στεναχωριόμαστε; Χαζές σκέψεις ίσως, αλλά αυτά παθαίνεις όταν έχεις ως μόνιμο ορίζοντα το παρελθόν, είτε ως αισιοδοξία είτε ως απαισιοδοξία. Φταίει και  η ποίηση βέβαια που ποτέ της δεν τα πήγαινε καλά με τα ρολόγια. Ο Γιάννης Βαρβέρης που γράφει: ‘’Έλα λοιπόν, φύγε κι εσύ λοιπόν, φύγε να μείνω μόνος με το μέλλον μου, μια και το μόνο μου μέλλον είναι να γίνουν όλα γύρω παρελθόν’’.

Ας βγούμε λοιπόν για μια φορά από τις πρωτοχρονιάτικες επιταγές, τις κοινότοπες ευχές, τις ανέξοδες υποσχέσεις, όλα όσα μας σπρώχνουν επιθετικά προς τα εμπρός. Ας παρατήσουμε για μια φορά  τους πολεμικούς χάρτες της αισιοδοξίας και της επιτυχίας στα απομεινάρια του πρωτοχρονιάτικου τραπεζιού, στα απομεινάρια των χαμογελαστών πάρτι, στα απομεινάρια μιας μέρας που στέκει διάτρητη από χρόνο. Και ας μην κάνουμε σχέδια για το μέλλον. Αυτή τη χρονιά ας κάνουμε σχέδια για το παρελθόν, αφού το μόνο παρελθόν μας είναι να γίνουν όλα μπροστά μας μέλλον.


(στην Εφημερίδα των Συντακτών)

Δεν υπάρχουν σχόλια: