Κυριακή 6 Απριλίου 2014

Αποχαιρετώντας τον Κώστα Νικολάκη

ΤΕΛΕΥΤΑΙΟ ΤΑΞΙΔΙ
Όταν θα φύγω
γι’ αυτό το ταξίδι,
θέλω να είναι γρήγορο.
Ν’ ανέβω σαν κλωνάρι
που έκοψαν τον καρπό του.
Όπως ο καπνός στο τζάκι
σε απάνεμο βράδυ.
Σαν δροσιά που χάνεται
στις πρώτες ηλιαχτίδες.
(Κωστής Νικολάκης, Ήχος Χάλκινος)

Ο Κώστας Νικολάκης έφυγε την Τρίτη σε ηλικία 75 ετών. Βιβλιοπώλης, εκδότης, ποιητής, ο Κώστας υπήρξε μια από τις συγκεκριμένες και χαρακτηριστικές μορφές του βιβλίου τις τελευταίες τέσσερεις δεκαετίες. Με τις ιδιότητές του αδιαχώριστες μεταξύ τους, ο Κώστας ήταν ταυτόχρονα ένα σημείο αναφοράς για τόσους από εμάς, πάντα πίσω από το γραφειάκι του στο υπόγειο βιβλιοπωλείο της Βικτώριας, να σε ρωτά τα νέα σου, να σου λέει τα δικά του, να σου δείχνει τη νέα έκδοση που ετοιμάζει, να σου διαβάζει με την μπάσα του φωνή στακάτη ένα ποίημα που τον είχε συγκινήσει, μια γκραβούρα, μια πρώτη έκδοση, να ψάχνει να σου βρει το τάδε χαμένο βιβλίο ξεχασμένο απ’ τους πολλούς (-θα το βρούμε ρε Κώστα; -κάτι θα γίνει) ξεχασμένο όπως οι παλιοί τρόποι του βιβλίου. Γιατί το γράψιμο και η ανάγνωση, η μοναχικότητα και η συντροφιά στο υπόγειο της Βικτώριας ήτανε κουβάρι.
Οι άνθρωποι είναι τα δημιουργήματά τους. Έτσι ο Κώστας ήταν οι ατελείωτες κουβέντες και οι τυχαίες μαζώξεις στο βιβλιοπωλείο, η επιθετική μυρωδιά του παλιού χαρτιού στην κάθοδό σου στο υπόγειο της Βικτώριας, η πρώτη σου επαφή με ένα ξεχασμένο ποίημα, οι εκδόσεις Εκάτη, η τάδε ιστορία για τον τάδε καλλιτέχνη, οι διαφωνίες και οι συμφωνίες (εσύ ως μικρότερος σχεδόν πάντα ντρεπόσουν και συμφωνούσες), το ουίσκι στο πλαστικό κυπελάκι, η ανάσα της λογοτεχνίας στοιβαγμένη στα λίγα τετραγωνικά.
Για εμάς τους νεότερους το βιβλιοπωλείο της Βικτώριας υπήρξε ένα σημείο προφορικής ιστορίας. Με τα ποιήματα να σφυρίζουν ανάμεσά μας, τους επισκέπτες να διακόπτουν τη ροή της ιστορίας, να προσθέτουν και να αφαιρούν, να κατευθύνουν προς άλλα σημεία στον ορίζοντα των πραγμάτων. Εκεί ακούσαμε την άλλη ιστορία της λογοτεχνίας, την ιστορία της Αθήνας και όσων τη διέσχισαν, δεκαετίες που πέρασαν και γραφές που έμειναν. Εκεί μάθαμε την ιστορία του Κώστα, για το πώς ο ίδιος ξεκίνησε ως τσιγκογράφος, για το θρυλικό καρότσι του με τα βιβλία στη Χέυδεν, για τις εκδόσεις Κουλτούρα που σταμάτησαν και για τις εκδόσεις Εκάτη που συνεχίζουν. Εκεί θα συναντούσες τον Γιάννη Βαρβέρη, τον Γιώργο Μαρκόπουλο, τον Γιάννη Κοντό, τον Κώστα Παπαγεωργίου, τον Μένη Κουµανταρέα, πιο παλιά τον Ρένο Αποστολίδη, τον Γιώργο Καραβασίλη και τον Μάριο Μαρκίδη, τόσους και τόσους άλλους και ανάμεσά τους πάντα τον Κώστα και τον γιό του Χρίστο, να υποδέχονται, να συντροφεύουν να συντονίζουνε το χάος. Και όλοι μαζί να μοιράζουν συμβουλές και πειράγματα, ευχές και προσδοκίες…
Σήμερα σε αποχαιρετούμε φίλε, μα η όψη σου θα μείνει ξεχωριστά γραμμένη στην πίσω σελίδα της κάθε μας ανάγνωσης. Αντίο λοιπόν.

(στην εφημερίδα Εποχή)

Δεν υπάρχουν σχόλια: